Thực phẩm chức năng và thuốc là gì?
Theo Điều 2 Luật Dược 2016 từ Bộ Y tế, "Thuốc (Medicine) là chế phẩm có chứa dược chất hoặc dược liệu dùng cho người nhằm mục đích phòng bệnh, chẩn đoán bệnh, chữa bệnh, điều trị bệnh, giảm nhẹ bệnh, điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể người bao gồm thuốc hoá dược, thuốc dược liệu, thuốc cổ truyền, vắc xin và sinh phẩm".
Đối với thực phẩm chức năng theo quy định tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, "Thực phẩm bảo vệ sức khỏe (Health Supplement, Dietary Supplement) là những sản phẩm được dùng để bổ sung thêm vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm duy trì, tăng cường, cải thiện các chức năng của cơ thể con người, giảm nguy cơ mắc bệnh. Thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa một hoặc nhiều chất hoặc hỗn hợp các chất sau:
- Vitamin, khoáng chất, acid amin, acid béo, enzyme, probiotic và chất có hoạt tính sinh học khác
- Chất có nguồn gốc tự nhiên, bao gồm động vật, khoáng vật và và thực vật dưới dạng chiết xuất, phân lập, cô đặc và chuyển hoá"
Dựa trên hai định nghĩa trên, chúng ta có thể thấy thực phẩm chức năng là một dạng bổ sung nhằm tăng cường thể chất, sức đề kháng và những chất mà cơ thể thiếu. Trong khi đó, thuốc có tính đặc trị, phòng bệnh cao đối với từng vấn đề về sức khỏe.
Phân biệt thực phẩm chức năng và thuốc
Với sự "bùng phát" mạnh mẽ của thực phẩm chức năng, không ít trường hợp đã nhầm lẫn giữa hai khái niệm trên. Để phân biệt thực phẩm chức năng và thuốc, có thể dựa theo những yếu tố sau:
1. Điều kiện cấp phép
- Thuốc: Cục Quản lý Dược thuộc Bộ Y tế
- Thực phẩm chức năng: Bộ Y tế (Cục An toàn thực phẩm)
2. Một số thông tin trên bao bì
- Thuốc: thuốc kê đơn thường có ký hiệu Rx hoặc các dòng chữ "thuốc kê đơn", "Thuốc bán theo đơn"
- Thực phẩm chức năng: dòng chữ thường thấy "Thực phẩm bảo vệ sức khỏe", kèm cụm từ "Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh"
3. Thành phần
- Thuốc: bao gồm các dược chất, dược liệu, tá dược, vỏ nang
- Thực phẩm chức năng: chủ yếu là các thành phần có lợi cho sức khoẻ như acid amin, thảo mộc, thực vật hay các loại enzyme
4. Mục đích sử dụng
- Thuốc: phòng bệnh, kiểm soát tiến triển của bệnh, làm giảm các triệu chứng và điều trị bệnh
- Thực phẩm chức năng: hỗ trợ chức năng bằng các chất dinh dưỡng, giúp cơ thể tăng cường đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh
5. Đối tượng sử dụng
- Thuốc: dùng cho người có bệnh cụ thể, những biểu hiện bất thường về sức khỏe
- Thực phẩm chức năng: có thể dùng được cho đa dạng các đối tượng
6. Cách sử dụng
- Thuốc: liều dùng được chỉ định của bác sĩ, liều lượng có giới hạn theo khuyến cáo từ người có chuyên môn
- Thực phẩm chức năng: có thể uống mỗi ngày, tuy nhiên cũng cần có thời gian nghỉ theo khuyến cáo của hãng
Có nên uống nhiều thực phẩm chức năng cùng lúc không?
Thực phẩm chức năng, hay còn gọi là thực phẩm bổ sung sức khoẻ, thực phẩm tăng cường dinh dưỡng, có đa dạng chủng loại theo nhu cầu của người dùng. Tuy nhiên, việc uống quá nhiều thực phẩm chức năng có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Hiện chưa có nhiều nghiên cứu về sự nguy hiểm khi kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng trong một lần uống. Tuy nhiên, đầu tiên khi uống quá nhiều, không có sự kiểm soát, cơ thể sẽ dần phải phụ thuộc vào chúng. Điều này cũng gây ra tâm lý ỷ lại mà quên đi thực phẩm tự nhiên hàng ngày mới là quan trọng nhất.
Theo một số nhận định, việc kết hợp và uống quá nhiều thực phẩm chức năng có thể ảnh hưởng đến thận và gây hại cho các cơ quan. Do đó, nên tham vấn theo chỉ định của bác sĩ, người có chuyên môn để có thể dùng sản phẩm an toàn. Chỉ nên bổ sung những gì mà cơ thể cần ở mức vừa đủ và sau một thời gian uống, cần có thời gian nghỉ để cơ thể có thể tự điều chỉnh.
Một số lưu ý khi dùng thực phẩm chức năng và thuốc
Thực phẩm chức năng và thuốc là hai dạng chế phẩm cần thiết với mục đích cuối cùng là giúp cải thiện tình trạng sức khoẻ và tinh thần. Về cách sử dụng, tuy chỉ cần uống vào để chúng tự thực hiện nhiệm vụ, nhưng bên cạnh đó, uống đúng cách sẽ là cách để chúng có thể phát huy công dụng triệt để. Dưới đây là một số lưu ý và điều cần quan tâm:
Lưu ý khi sử dụng thuốc
- Dạng viên nén nên uống với nước đun sôi để nguội. Không nên uống với nước lạnh làm giảm tác dụng của thuốc.
- Dạng viên nén sủi bọt cần được hòa chung với lượng nước theo hướng dẫn và được hoà tan hoàn toàn.
- Dạng viên nén bao phim có tác dụng giúp thuốc không bị phân huỷ bởi dịch vị ở dạ dày. Nên khi uống cần uống nguyên viên để tránh làm giảm tác dụng của thuốc.
- Nên uống thuốc cùng với nước để hạn chế viên thuốc bị mắc lại ở thực quản. Hoặc uống trong tư thế nằm thuốc cũng không thể thuận lợi đi xuống dạ dày. Tình trạng này dễ làm kích ứng, dẫn đến ho, viêm, tổn thương thực quản.
- Đối với những dạng thuốc được kê đơn, cần được uống theo đúng chỉ dẫn từ bác sĩ. Đây là một điểm khác biệt giữa thực phẩm chức năng và thuốc. Nếu uống sai hoặc không đúng cách, có thể dẫn đến tác dụng phụ, đôi khi còn ảnh hưởng đến tính mạng.
Lưu ý sử dụng thực phẩm chức năng
- Trước khi sử dụng bất kỳ một loại thực phẩm chức năng và thuốc nào, cần có sự tìm hiểu. Tùy theo sinh lý của mỗi người để bổ sung lượng dưỡng chất thiết yếu.
- Tìm hiểu rõ nguồn gốc, xuất xứ và thành phần để tránh tình trạng kích ứng với sản phẩm.
- Nên tin dùng từ những nhãn hàng có danh tiếng, uy tín trên thị trường. Có giấy kiểm nghiệm an toàn bởi Cơ quan chức năng. Tránh mua những sản phẩm trôi nổi được quảng cáo "quá đà".
- Không kết hợp quá nhiều loại thực phẩm chức năng khi chưa tìm hiểu hoặc không cần thiết.
- Nếu đang điều trị bệnh, nên tham vấn ý kiến từ bác sĩ trước khi dùng kèm cùng thuốc.
- Nên uống thực phẩm bổ sung ở mức độ vừa phải. Tránh lạm dụng quá mức làm cơ thể phụ thuộc và mất cơ chế phòng vệ tự nhiên.
- Nên cân bằng chế độ dinh dưỡng hàng ngày khi dùng kèm các loại thực phẩm bổ sung.
Lời kết
Không thể phủ nhận lợi ích từ thực phẩm chức năng và thuốc mang đến. Nhưng uống như thế nào cho khoa học và thông minh thì còn cần phụ thuộc vào sự tìm hiểu của bạn. Vì cuối cùng, người chịu trách nhiệm về sức khỏe cuối cùng là chính chúng ta. Hush & Hush là người bạn đồng hành cùng bạn trong duy trì và tăng cường năng lượng. Bằng những nghiên cứu và sáng chế, Hush & Hush sẵn sàng mang đến cho bạn những sản phẩm bổ sung dinh dưỡng đã được kiểm nghiệm lâm sàng về độ an toàn và hiệu quả.
Bên cạnh đó, cần bổ sung thêm những dưỡng chất qua chế độ ăn uống và tập luyện hàng ngày để tạo ra chế độ chăm sóc sức khỏe khoa học và bền vững theo năm tháng. Nên lưu ý rằng, dù là thực phẩm chức năng hay thuốc, cần dùng đúng liều lượng và tuân thủ theo hướng dẫn để đạt được hiệu quả tốt nhất.
