Khi sử dụng ngôn từ trong tiếng Việt, chúng ta thường gặp phải thắc mắc liệu nên viết "xử dụng" hay "sử dụng" để diễn đạt ý nghĩa của một hành động. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về sự khác biệt giữa hai cách viết này và lựa chọn phù hợp cho từng trường hợp.
Sự khác biệt giữa "xử" và "sử"
"Xử" và "sử" đều là từ Hán Việt, với ý nghĩa gốc xuất phát từ chữ Hán. Tuy nhiên, khi nói về "xử", chúng ta thường liên tưởng đến việc thực hiện một hành động ẩn danh, không xuất hiện hay tham gia vào cuộc sống (như "xử sĩ", "xử thế"). Từ "xử nữ" cũng có nghĩa là "trinh nữ". Trong khoa chiêm tinh Tây phương, cung Virgo trong Zodiac được dịch sang tiếng Pháp là Vierge và tiếng Việt là Xử Nữ. Từ "xử nữ mạc" có thể hiểu là "màng trinh".
Vì từ "xử" được sử dụng phổ biến trong tiếng Việt, nên khi cần diễn đạt ý nghĩa "sai khiến, dùng vào một việc gì", nhiều người viết "xử dụng" một cách tự nhiên. Điều này đã trở thành lựa chọn của nhiều người trong suốt thời gian học tại trường Trung học, tin rằng đó là cách viết chính xác.
Tìm hiểu ý nghĩa của "sử" trong "sử dụng"
Từ "sử" cũng là một từ Hán Việt, được sử dụng để diễn đạt ý nghĩa "sai khiến, dùng vào một việc gì". Trong các từ điển Hán-Việt, từ "sử" cũng được ghi âm là "sử" (với chữ S). Vì vậy, khi cần diễn đạt ý nghĩa "sử dụng", việc viết chữ "sử" với S là lựa chọn phù hợp.
Trong ngôn ngữ tiếng Việt, khi sử dụng từ "sử" làm động từ, ta đọc là "sử". Nhưng khi sử dụng từ "sử" làm danh từ, ta sẽ đọc là "sứ". Ví dụ như "sứ giả" (người được sai đi). Do cùng một gốc chữ Hán "使", cách đọc của các từ này phải giống nhau. Vì vậy, việc viết "sử dụng" với S là lựa chọn phù hợp.
Một số ví dụ về cách viết "sử dụng" trong tiếng Việt
Trong nhiều trường hợp, việc sử dụng từ "sử dụng" với S là rất phổ biến. Dưới đây là một số ví dụ về cách viết "sử dụng" trong các từ điển uy tín:
- Trần Trọng San: Trang 20
- Vĩnh Cao và Nguyễn Phố: Trang 62
- Lê Văn Đức & Lê Ngọc Trụ: Trang 1321, quyển Hằng
- Đại Nam quốc âm tự điển của Huỳnh Tịnh Cua: Trang 312, quyển 2
Hiện nay, việc viết "sử dụng" ngày càng phổ biến hơn. Điều này đã được ghi nhận trong nhiều từ điển được công nhận.
Hình ảnh minh họa: Máy giặt Panasonic đơn giản, an toàn và hiệu quả.
Trên đây là những giải thích về sự khác biệt giữa "xử dụng" và "sử dụng" trong việc diễn đạt ý nghĩa. Có thể thấy rằng việc viết "sử dụng" với S là lựa chọn phù hợp và đã được nhiều người ưa chuộng.
