Tai biến mạch máu não, hay còn được gọi là đột quỵ, là một căn bệnh nguy hiểm và có nguy cơ tử vong cao nếu không được nhận biết và can thiệp kịp thời. Theo Tổ chức Đột Quỵ Mỹ, tỷ lệ người trẻ bị tai biến mạch máu não đã tăng lên 15%, trong đó 25% các ca đột quỵ ở Việt Nam là người trẻ. Vậy nguyên nhân và triệu chứng của tai biến mạch máu não là gì? Và làm thế nào để tầm soát và phòng ngừa căn bệnh này?
Tai biến mạch máu não là gì?
Tai biến mạch máu não là căn bệnh nguy hiểm hàng đầu tại Việt Nam, đồng thời cũng là mối đe dọa đối với tính mạng con người trên toàn thế giới. Khi mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc vỡ đột ngột mà không do chấn thương sọ não, các tế bào não sẽ thiếu oxy và dưỡng chất, dẫn đến tử vong. Có hai dạng tai biến mạch máu não phổ biến: do thiếu máu não và do xuất huyết não.
Hình ảnh minh họa
Các giai đoạn của tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não tiến triển qua ba giai đoạn chính:
Giai đoạn khởi đầu
Giai đoạn đầu tiên của bệnh, khi các triệu chứng chưa đặc trưng, người bệnh có thể nhầm lẫn với các bệnh khác hoặc bỏ qua dấu hiệu bệnh.
Giai đoạn quyết định
Giai đoạn này tai biến mạch máu não trở nặng hơn, nguy cơ biến chứng nghiêm trọng cao. Can thiệp kịp thời và hợp lý có thể cứu sống, nhưng cũng có thể dẫn đến rối loạn thực vật, liệt nửa người, hôn mê, và các biến chứng khác.
Giai đoạn tiến triển
Giai đoạn cuối cùng của tai biến mạch máu não, cũng là giai đoạn nguy hiểm nhất. Nếu bỏ qua giai đoạn này, nguy cơ tử vong rất cao. Cứu sống người bệnh và can thiệp trong giai đoạn này khó khăn hơn và tỷ lệ thành công thấp hơn.
Dấu hiệu tai biến
Việc nhận biết sớm dấu hiệu tai biến mạch máu não sẽ giúp cứu sống người bệnh và hạn chế biến chứng. Các dấu hiệu từ nhẹ đến nặng bao gồm:
- Đau đầu, hoa mắt chóng mặt, khó chịu mệt mỏi
- Meo miệng hoặc một bên mặt bị méo
- Ù tai, thị lực giảm, mắt mờ không nhìn rõ
- Loạn ngôn, khó nói chuyện và phát âm rõ chữ
- Tê tay chân, không thể cử động
- Mất thăng bằng
- Nhịp tim đập nhanh
- Sốt cao, hôn mê sâu
Nguyên nhân tai biến mạch máu não
Nguyên nhân tai biến mạch máu não có thể khác nhau tùy thuộc vào loại tai biến. Tai biến do thiếu máu cục bộ thường do xơ vữa động mạch và tuổi tác làm mạch máu hẹp lại. Tai biến do xuất huyết não thường do huyết áp cao.
Hình ảnh minh họa
Nguy cơ tai biến mạch máu não
Có một số yếu tố tăng nguy cơ bị tai biến mạch máu não, bao gồm:
- Thừa cân, béo phì
- Nghiện thuốc lá và uống quá nhiều rượu, bia
- Ít vận động
- Thường lo lắng, căng thẳng
- Huyết áp cao
- Bệnh tiểu đường hoặc bệnh lý tim mạch
- Ẩn dụ sinh lý
Điều trị tai biến mạch máu não
Điều trị tai biến mạch máu não căn cứ vào cấp độ và triệu chứng của bệnh. Việc cấp cứu và can thiệp kịp thời là rất quan trọng để hạn chế biến chứng và tử vong. Khi phát hiện triệu chứng tai biến, cần gọi cấp cứu kịp thời và không tự ý điều trị. Khi đến bệnh viện, sẽ có chẩn đoán để xác định nguyên nhân tai biến và can thiệp thích hợp.
Di chứng và chăm sóc bệnh nhân tai biến mạch máu không
Các di chứng của tai biến mạch máu não có thể kéo dài hoặc không thể phục hồi hoàn toàn. Chăm sóc bệnh nhân bao gồm chuyển đổi tư thế thường xuyên, vệ sinh vùng kín, cung cấp chế độ dinh dưỡng đầy đủ, tuân thủ phác đồ điều trị, vận động và thảo dược để tăng tốc phục hồi.
Phòng ngừa
Để phòng ngừa tai biến mạch máu não, cần duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đúng cách, tập thể dục, kiểm soát cân nặng và áp lực, và tầm soát định kỳ.
Câu hỏi thường gặp
- Khi có triệu chứng, cần gấp cấp cứu và không nên thực hiện châm cứu tự ý.
- Tai biến mạch máu não nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong.
- Châm cứu có thể hỗ trợ sau điều trị, nhưng không dùng để điều trị tai biến.
- Tai biến mạch máu não cũng được gọi là đột quỵ.
- Tìm nơi điều trị và tầm soát tai biến mạch máu não tại các trung tâm y tế có uy tín.
Tai biến mạch máu não là căn bệnh nguy hiểm, vì vậy không nên chủ quan khi có dấu hiệu. Tầm soát định kỳ và điều trị kịp thời có thể cứu sống và giúp ngăn chặn các biến chứng. Hãy duy trì lối sống lành mạnh và tìm kiếm sự chăm sóc y tế thích hợp để bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn.
