Siêu thực phẩm là gì?
Khái niệm về "siêu thực phẩm" không được công nhận từ một quan điểm khoa học. Trong thực tế, thực phẩm được gắn nhãn "siêu thực phẩm" khi nó được coi là có nhiều lợi ích cho sức khỏe hoặc giúp ngăn chặn bệnh tật.
Thuật ngữ "siêu thực phẩm" trở nên phổ biến từ đầu thế kỷ 20, khi Công ty United Fruit sử dụng nó như một chiến lược tiếp thị cho chuối, nhằm tôn vinh các lợi ích sức khỏe của loại trái cây này. Họ khuyến khích mọi người thêm chuối vào chế độ ăn uống hàng ngày, vì chuối rẻ, dễ tìm mua, giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa và có thể sử dụng trong nhiều công thức nấu ăn.
Sau đó, chuối trở thành một loại siêu thực phẩm phổ biến hơn khi các bác sĩ bắt đầu sử dụng nó trong điều trị các bệnh nghiêm trọng như bệnh celiac và tiểu đường. Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ cũng đồng ý rằng chuối nên được sử dụng hàng ngày trong chế độ ăn uống.
Siêu thực phẩm và quá trình tiếp thị
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi một sản phẩm thực phẩm được gắn nhãn là "siêu thực phẩm", nó có khả năng tăng doanh số bán hàng. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là liệu những sản phẩm được gọi là "siêu thực phẩm" thực sự mang lại lợi ích dinh dưỡng tối ưu như những gì nhãn hiệu của ngành công nghiệp thực phẩm bổ sung hứa hẹn hay không.
Cách làm phong phú chế độ ăn uống với siêu thực phẩm?
Cần lưu ý rằng không có thực phẩm nào có đầy đủ tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết cho một bữa ăn dinh dưỡng hàng ngày. Tập trung quá nhiều vào siêu thực phẩm có thể làm mất cân bằng dinh dưỡng. Thay vào đó, chúng ta nên lựa chọn các loại thực phẩm tươi sống đa dạng và phong phú.
Theo Hướng dẫn chế độ ăn uống của Hoa Kỳ (2015-2020), để có một chế độ ăn uống lành mạnh, chúng ta nên bổ sung chất dinh dưỡng từ nhiều nhóm thực phẩm khác nhau trong mỗi bữa ăn và chú ý đến lượng calo tiêu thụ. Điều này sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.
Những lợi ích của siêu thực phẩm
Mặc dù nhiều lợi ích của siêu thực phẩm được quảng cáo quá mức, một số thực phẩm thực sự có giá trị dinh dưỡng lớn và lợi ích cho sức khỏe. Dưới đây là danh sách một số loại thực phẩm mang lại những lợi ích sau:
- Quả mọng: giàu chất xơ, chất chống oxy hóa và các chất dinh dưỡng chống bệnh tật.
- Cá: là một nguồn protein và axit béo omega-3 tốt, rất tốt cho tim mạch.
- Rau lá xanh: chứa nhiều chất xơ, vitamin A, vitamin C, canxi và phytochemical cao.
- Các loại hạt: như hạt phỉ, hạt điều, quả hồ đào, hạnh nhân và quả óc chó, là nguồn cung cấp protein và axit béo không bão hòa đơn tốt cho tim mạch.
- Dầu ô liu: là một nguồn vitamin E, polyphenol và axit béo không bão hòa đơn.
- Ngũ cốc nguyên hạt: là nguồn tốt chất xơ hòa tan và không hòa tan, vitamin B, khoáng chất và phytochemical.
- Sữa chua: giàu canxi, protein và vi khuẩn tốt cho tiêu hóa.
- Các loại đậu: như đậu đỏ tây, đậu nành và đậu Hà Lan, là nguồn cung cấp protein thực vật, chất xơ và folate tốt cho sức khỏe.
Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng các siêu thực phẩm như ngô, đậu, rau dền, hạt Quinoa và hạt Chia chứa các peptide hoạt tính sinh học có nhiều đặc tính khác nhau như kiểm soát huyết áp, giảm cholesterol, chống viêm, chống ung thư và chống oxi hóa. Do đó, các thực phẩm này được coi là rất tốt và thường được kết hợp trong chế độ ăn uống.
Tuy nhiên, cũng có nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng siêu thực phẩm quá mức không đồng nhất và không đạt được những kết luận rõ ràng về khả năng ngăn chặn bệnh.
Kiểm tra chất dinh dưỡng và tư vấn y tế
Khi sử dụng các sản phẩm được gắn nhãn là "siêu thực phẩm", chúng ta hãy kiểm tra kỹ lượng chất dinh dưỡng trong sản phẩm đó. Đối với những người có các vấn đề sức khỏe cần phải dùng thuốc kiểm soát, tư vấn với bác sĩ về chế độ ăn uống để tránh ảnh hưởng tiêu cực từ việc ăn một lượng lớn thực phẩm có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc. Ví dụ, nếu bạn đang dùng thuốc ngăn ngừa huyết khối, việc ăn quá nhiều rau lá xanh giàu vitamin K có thể làm giảm tác dụng của thuốc.
Đồng thời, khi kết hợp các loại thực phẩm được coi là "siêu thực phẩm", chúng ta có thể đạt được nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu sử dụng đúng cách và kết hợp với các loại thực phẩm bổ dưỡng khác. Chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ nên hoàn toàn dựa trên "siêu thực phẩm" mà cần cân nhắc về sự cân bằng tổng thể.
Nguồn: Bệnh viện Nguyễn Tri Phương
